Είναι η τρίτη σε σειρά συχνότητας, σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσος, με πρώτη τη γονόρροια. Στις ΗΠΑ εμφανίζουν αύξηση 500% την τελευταία δεκαετία. Προκαλούνται από τον ιό ανθρώπινων θηλωμάτων (human papilloma virus -HPV), του οποίου υπάρχουν άνω των 100 τύποι που προκαλούν διαφόρων ειδών βλάβες, οι οποίες μπορεί να είναι από τις μυρμηγκιές των δακτύλων, μέχρι καρκινώματα του τραχήλου της μήτρας. Στα κονδυλώματα του πρωκτού απαντώνται οι τύποι 6, 11. Ο συνηθέστερος είναι ο τύπος 6.

Από τα αρχαία χρόνια και την εποχή του Ιπποκράτη, οι βλάβες αυτές στη γεννητική και περιγεννητική περιοχή ήταν γνωστές και τους δόθηκε ο όρος κονδύλωμα. Ο όρος κονδύλωμα σημαίνει «στρογγυλό έπαρμα πλησίον του πρωκτού», αφού από τα αρχαία χρόνια, ήταν ένα εύρημα σε ομοφυλόφιλους άνδρες. Η σεξουαλική μετάδοση των κονδυλωμάτων περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1954, όταν ο Barret ανακοίνωσε ότι εντοπίστηκαν σε 24 γυναίκες, 6 εβδομάδες αφότου είχαν επιστρέψει οι σύζυγοί τους από τη στρατιωτική εκστρατεία στην Άπω Ανατολή (πόλεμος Κορέας). Όλοι οι σύζυγοι είχαν έρθει σε επαφή με γυναίκες από την Άπω Ανατολή και όλοι είχαν κονδυλώματα στο πέος.
Τα δερματικά κονδυλώματα HPV οφείλονται σε στελέχη του HPV χαμηλού κινδύνου, στελέχη δηλαδή που δεν είναι καρκινογόνα. Τέτοιου είδους στελέχη μπορεί να συνυπάρχουν στις βλάβες των δερματικών κονδυλωμάτων, ταυτόχρονα με στελέχη υψηλού κινδύνου. Η ταυτοποίηση στελεχών του HPV είναι πολύ σημαντική διαδικασία και απαραίτητη σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
Στις γυναίκες, τα περισσότερα κονδυλώματα εμφανίζονται στην περιοχή του αιδοίου, του περινέου και της περιπρωκτικής περιοχής.
Στους άντρες, τα περισσότερα κονδυλώματα εμφανίζονται στο πέος, στο όσχεο, στην ουρήθρα και στην περιπρωκτική περιοχή.

Μετάδοση κονδυλωμάτων
Τα δερματικά κονδυλώματα είναι από τα πιο συνηθισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται σε έναν από τους τύπους του ιού HPV κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Δεν μολύνονται όμως όλοι, ούτε όσοι μολύνονται εκδηλώνουν όλοι τις βλάβες, γιατί ενδέχεται να υπερτερήσει το αμυντικό σύστημα του οργανισμού.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που παρουσίασε ο καθηγητής κ. Κρεατσάς κατά τη διάρκεια διάλεξης στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας, ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι αιτία θανάτου 250.000 ανθρώπων ετησίως, ενώ είναι υπεύθυνος για την εμφάνιση 500.000 νέων κρουσμάτων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, παγκοσμίως.

Οι τρόποι μετάδοσης των δερματικών κονδυλωμάτων είναι κατά σειρά πιθανότητας:
- η σεξουαλική επαφή, κολπική ή πρωκτική, χωρίς προφυλακτικό
- η σεξουαλική επαφή, κολπική ή πρωκτική, με προφυλακτικό
- η σεξουαλική επαφή, ή στοματογεννητική επαφή
- η έντονη τριβή της γεννητικής χώρας με γεννητικά όργανα, μολυσμένα αντικείμενα (sex toys), μολυσμένες πετσέτες, ή δάχτυλα

Οι παράγοντες που μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του HPV και των δερματικών κονδυλωμάτων είναι:
Η συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης του HPV. Υπολογίζεται ότι ένας στους δύο ενεργά σεξουαλικά ενήλικες θα μολυνθεί κάποια στιγμή στη ζωή του από τον ιό. Σε κάθε σεξουαλική επαφή με μολυσμένο άτομο οι πιθανότητες μόλυνσης είναι 70%. Μελέτες σε γυναίκες και άντρες δείχνουν θετικές αναλογικές σχέσεις μεταξύ αριθμού σεξουαλικών συντρόφων και κονδυλωμάτων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι, όσο περισσότερο και καλύτερα γνωρίζει κανείς τον ερωτικό σύντροφο, τόσο μειώνεται ο κίνδυνος να μολυνθεί με κονδυλώματα. Ποτέ δεν έχει βρεθεί HPV σε γυναίκα η οποία δεν είχε προηγούμενη σεξουαλική εμπειρία. Το εξασθενημένο αμυντικό σύστημα του οργανισμού ευνοεί την ανάπτυξη του ιού και των βλαβών που προκαλεί. Ασθενείς που πάσχουν από ασθένειες οι οποίες επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως το AIDS, εμφανίζουν μεγαλύτερη συχνότητα κονδυλωμάτων. Δεν έχει διευκρινιστεί πόσο μπορεί να καθυστερήσει, ή να υποστρέψει την πορεία της νόσου το φυσιολογικό ανοσολογικό σύστημα ενός ανθρώπινου οργανισμού. Δείτε ενημερωτικά γραφικά εδώ.

Διάφοροι μικροτραυματισμοί, όπως αυτοί που δημιουργούνται από το ξύρισμα της περιγεννητικής περιοχής, αλλά και κάποιες μέθοδοι αποτρίχωσης, όπως με κερί, είναι επιπλέον επιβαρυντικοί και προδιαθετικοί παράγοντες που διευκολύνουν την είσοδο και τη μόλυνση από τα ιογενή στελέχη των δερματικών κονδυλωμάτων. Πέραν των δερματικών κονδυλωμάτων αυξάνεται, λόγω όλων των ανωτέρω παραγόντων, και η συχνότητα άλλων σεξουαλικά μεταδιδομένων δερματικών νοσημάτων, όπως ο έρπης των γεννητικών οργάνων και η μολυσματική τέρμινθος. Ο προϋπάρχων, ή ο συνυπάρχων έρπης των γεννητικών οργάνων, επίσης, δημιουργεί εστίες εισόδου του ιού. Το αλκοόλ έχει θεωρηθεί ως επιβαρυντικός παράγων, αν και δεν τεκμηριώνεται σε όλες τις έρευνες κατά πόσο επηρεάζει τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού. Κάποιες μελέτες ενοχοποιούν επίσης το κάπνισμα και το συνδυάζουν με τον HPV, ενώ κάποιες άλλες δεν βρίσκουν κάποια σύνδεση. Σε γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά χάπια παρατηρήθηκε αυξημένη παρουσία κονδυλωμάτων. Δεν έχει διευκρινιστεί εάν αυτό οφείλεται στην ορμονική ανακατάταξη, ή απλώς, στην πιο απελευθερωμένη σεξουαλική συμπεριφορά.

Οι εντοπίσεις στις περιοχές που δεν καλύπτει το προφυλακτικό είναι πλέον συχνότατες, λόγω της χρήσης προφυλακτικού και της ταυτόχρονης αγνόησης του κινδύνου μετάδοσης πέραν της περιοχής που καλύπτει αυτό.
Σπανιότερες εντοπίσεις είναι τα χείλη του στόματος, η γλώσσα, η στοματική κοιλότητα, η υπερώα (ουρανίσκος) και ο φάρυγγας. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει ιστορικό στοματογεννητικού σεξ.

Τρόποι πρόληψης και προστασίας
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος προστασίας για την αποφυγή έκθεσης στον κίνδυνο των δερματικών κονδυλωμάτων είναι η πλήρης αποχή του ατόμου από τις ερωτικές επαφές. Ωστόσο, αυτή η μέθοδος είναι αδύνατον να εφαρμοστεί. Ο ιδανικότερος τρόπος προστασίας απέναντι στα δερματικά κονδυλώματα είναι ο καθένας να τηρεί ορισμένες απλές πρακτικές στην καθημερινότητά του.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί από τα άτομα τα οποία έχουν συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων.

Προφυλακτικό
Χρησιμοποιείτε πάντα προφυλακτικό κατά την διάρκεια της ερωτική πράξης, αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό δεν αρκεί.

Αποφυγή μικροτραυματισμών
Το ξύρισμα των περιγεννητικών περιοχών, αρκετά συχνά, προξενεί αμυχές, αλλά και η αποτρίχωση με κερί προξενεί μικροτραυματισμούς, με αποτέλεσμα την δημιουργία εστιών πιθανής εισόδου του ιού. Τέτοιες εστίες εισόδου δημιουργούνται και από δερματικές παθήσεις, όπως ο έρπης των γεννητικών οργάνων.

Αυτοεξέταση
Η αυτοεξέταση για τυχόν αλλοιώσεις, περίεργες μικρές δερματικές προεξοχές και, γενικότερα δερματικές βλάβες, που μέχρι πρότινος δεν υπήρχαν,  στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και γύρω από αυτήν, πρέπει να είναι το πρώτο βήμα. Η αυτοεξέταση γίνεται με ψηλάφηση της γεννητικής αλλά και περιγεννητικής περιοχής και αναλυτική ανίχνευση με δυνατό φώς και καθρέφτη.

Εξέταση ερωτικού συντρόφου
Η εξέταση της/του ερωτικής/ου συντρόφου είναι το δεύτερο βήμα, εξίσου όμως σημαντικό. Η εξέταση μπορεί να γίνει με ψηλάφηση κατά τη διάρκεια των προκαταρκτικών και, ιδανικά, με αρκετό φως. Να θυμάστε ότι, η προσεκτική και έγκαιρη ανίχνευση μόνο ωφέλιμη μπορεί να είναι.

Καμία παρακολούθηση δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ιατρική εξέταση.
Εντάξτε στον έλεγχο της υγείας σας, τις τακτικές επισκέψεις στον ειδικά εκπαιδευμένο γιατρό για πλήρη και αναλυτική ανίχνευση πιθανών βλαβών. Είναι μια ανώδυνη εξέταση, η οποία πραγματοποιείται με πολύ δυνατό φως και ειδικούς μεγεθυντικούς φακούς. Μέσω της εξέτασης, αυτής ο γιατρός μπορεί να εντοπίσει τις πιθανές βλάβες οι οποίες δεν φαίνονται με γυμνό μάτι.

Εμβολιασμός
Το τετραδύναμο εμβόλιο προστατεύει έναντι των συχνότερων τύπων του ιού HPV, που προκαλούν δερματικά κονδυλώματα, ήδη κυκλοφόρησε και το ενεαδύναμο. Η αλήθεια είναι ότι δεν προστατεύει 100% και άρα, μετά τον εμβολιασμό, απαιτούνται να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και προστασίας. Χορηγείται σε τρεις δόσεις στις ηλικίες 12-25, σε κορίτσια και αγόρια, χωρίς φυσικά να αποκλείονται μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες (εφόσον δεν υπάρχει προηγούμενη ερωτική δραστηριότητα). Δείτε περισσότερα εδώ.

Συμπτώματα
Δυστυχώς, συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα και, στις λίγες περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει κάποια ενόχληση, δεν είναι ειδική, ούτε χαρακτηριστική. Τα συμπτώματα, όταν υπάρχουν, είναι ήπια φαγούρα στην περιοχή των κονδυλωμάτων, ή ελαφρά φλεγμονή, ήπια πρωκτίτιδα και άτυπη κολπίτιδα. Συνήθως, οι ασθενείς προσέρχονται διότι εντοπίζουν, με την ψηλάφηση, κάποια δερματική βλάβη στην περιοχή.